1500’lü yıllarda başlayan “Merkantilist Düşünce” ile yıllar boyunca sürecek olan uluslararası ticaretteki “korumacılık politikaları” ve “ekonomik milliyetçilik” akımları günümüzde küresel salgın ile birlikte ülkelerin kendi ayaklarına sıkarak korumacılık politikalarını devam ettirmeleri özellikle de küresel salgının biraz daha yatay seyrettiği şu zamanlarda kabul edilecek bir konu maalesef ki değil.

Bu hafta yorumlayacağım ihracat göstergeleri, “İhracat birim değer ve miktar endeksi”, “3. çeyrek ihracat beklenti endeksi” olacak

Geçen hafta açıklanan geçici dış ticaret verilerine göre Türkiye'nin ihracatı Genel Ticaret Sistemine göre 2020 yılı haziran ayında yüzde 15,8 artışla 13 milyar 469 milyon dolar oldu. Özel Ticaret Sistemine göre ise geçen yılın aynı ayına göre ihracatımız yüzde 15,07 artarak 12 milyar 733 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Geçen hafta içerisinde Ticaret Bakanımız, 2019 yılı “e ticaret” verilerini detaylı bir şekilde açıkladı. Ülkemizde ilk defa bu kadar sistematik ve detaylı açıklanan verilere gelin hep beraber bir göz atalım.

Nisan ayı cari açık değerleri diğer bir ifadeyle ödemeler dengesinin verileri geçen hafta açıklandı. Piyasa beklentilerinin üzerinde gelen cari açık değerleri aslında bir çok parametrenin bir arada değerlendirildiği bir bilançonun sonucu. (Yazımda ise sadece dış ticaret ve hizmetler dengesini değerlendireceğimi ifade etmek isterim.)

Mayıs ayı dış ticaret verileri geçen hafta içerisinde yayımlandı. Durum Kovid-19 dan dolayı hiç iç açıcı değil, orası kesin de, acaba dış ekonomi politikamızı yeniden revize etmek için de mevcut durum bize bazı şeyler söylemiyor mu ?

Büyüme rakamları ile başlarsak en son bayramdan önceki pazar günkü yazımda, 2020 yılı ilk çeyreğinde, bir önceki çeyreğe (2019) göre yüzde 4 ila 5 arasında büyüme beklendiğini net bir şekilde ifade ederken, bunun gerekçelerini ise detaylandırmıştım.

2020 yılına gayet güzel başlayan imalat sanayi, mart ayında ilk korona vakasının tespit edilmesiyle birlikte kendi içerisinde tüm ülkelerde olduğu gibi sıkıntıya girdi.

Geçen hafta nisan ayı ihracat verileri açıklandı. Bu kapsamda ihracattaki dramatik düşüş zirve yaparak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41 oranında düşüş gösterdi.

Soru aslında basit. Bununla beraber soruyu biraz daha değiştirerek sorarsak, “Kriz dönemlerinde, dövizi serbest piyasa koşullarına bırakacak kadar serbest miyiz?”

İhracatta pazarlama faaliyetlerinin en önemli araçlarından birisi olan “uluslararası fuar çalışmaları” tüm hizmet sektöründe olduğu gibi Kovid-19 kapsamında faaliyetlerini durduran bir sektör. Korona sürecinde kontak kapatan sektör olan fuar çalışmaları aynı zamanda ihracatta pazarlama faaliyetlerini de sıkıntıya uğratmakta.

Kovid-19 ile küresel ekonomi ve ülke ekonomilerinin büyüme beklentilerine yönelik tahminler nerdeyse her ay yeniden güncellenmekte. Virüsün son zamanlarda ABD’de yeni merkez üssü oluşturması ve Avrupa’da derin bir tahribat bırakması ve hala bırakıyor olması hem küresel ekonomiyi hem de ülke ekonomilerini derinden etkilemekle birlikte haliyle bize olan etkisi de şiddetli olacaktır.

Şu ana kadar hem ülkemizde hem de küresel ölçekte yaşanan ekonomik krizlerin ağırlıklı etkisi üretim sektörünü ve bu kapsamda gerçekleşen küresel ticareti kapsamaktaydı. Günümüzde yaşanan kriz ise üretim sektörüne ilaveten hizmetler sektörüne olan etkisinin eklemlenmesi  hatta bu eklemlenmenin daha ağırlıklı olmasıdır. Her ne kadar ekonomik bağlamda hizmetler sektörünün etkisi öne çıkmış olsa bile bence en büyük farkı,  insanda büyük bir farkındalık oluşturmasıdır. 

Bu hafta içerisinde geçici dış ticaret verileri, Ticaret Bakanlığı tarafından açıklandı. Açıklanan verilere baktığımızda ise ülkemizin ileriye dönük ihracat resminin çok fazla iç açıcı olmadığını görüyoruz.

Eskilerin bir şarkısı olan ve “Kim derdi ki seninle bir gün ayrılacağız...” sözleriyle başlan eseri genellikle hepimiz biliriz. Sevenin sevdiğine söylediği ve hiç aklından geçirmediği bir ayrılık neticesinde söylemiş olduğu, ağıt şeklindedir. Fakat Türk Sanat Müziği olarak icra edilen bir şarkıdır.

Küresel ekonomik bağlamda koronavirüs süreci ile bazı konular dünya ekonomi sahnesinde ve elbette ki politik bağlamda da  kendini tekrar afişe etmiş oldu. 

Bugünkü yazım hem ekonomi politik hem de biraz komplo teorilerinden yola çıkarak yazdığım harmanlamalardan oluşacak.

Küresel büyüme dediğimiz olan olgu;  küresel ticaretin artıp, küresel ticaretin azalması ile direkt ilgili olan bir konudur. Koronavirüsün oluşturduğu tüm sağlık problemleri ve ölümlerin yaşanmasına rağmen bugün bu trajedinin insani boyutundan ziyade, ticari boyutu ve büyüme ilişkisi üzerinde değerlendirmesini yapmaya çalışacağım. 

Geçen hafta açıklanan 2019 yılı son çeyrek büyüme rakam ve oranları ile 2019 yılının genel bir yorumlamasını yapabileceğiz. Yazımın ilerleyen kısımlarında ise 2020 birinci ve ikinci çeyrekte neler olabilir? Bunu değerlendirmeye çalışacağım. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2003 yılından beri istatistikleri (17 yıl boyunca) hesaplanan “Yaşam Memnuniyet Araştırması” diğer bir ifadeyle “Mutluluk İstatistikleri” 17 Şubat 2020 itibariyle açıklandı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) son zamanlarda “Koronavirüs” sürecinde özellikle acil durumu geç ilan etmesiyle eleştirilerin odağı olurken, bugünkü yazımda, DSÖ kapsamında yaş dilim listeleri ile geçen hafta Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Türkiye Nüfusu istatistiklerinin bir kısmını paylaşıp, yorumlamaya çalışacağım. 

Korona virüsü sebebiyle Çin’de yerleşik birçok uluslararası firma, Çin’deki faaliyetlerini durdurma kararları aldı.

“Elektronik ihracat” olarak ifade edilen “e-ihracat” belki de 2020 yılı ve sonrası için en trend kavramlarından birisi olma ve ihracatın tabana yayılması için devlet politikalarının oluşturulması konusundaki elzem konulardan birisi olacak. 

Geçen hafta içinde, 2018 yılında ABD’nin özellikle Çin’e karşı başlattığı ticaret savaşlarının sonuçlarından biri olarak kabul edeceğimiz ABD-Çin birinci faz ticaret anlaşması taraflar arasında imzalandı. Aslında birinci faz anlaşmaya, ABD’nin Çin’e kestiği cezalar manzumesi desek daha yeridir. Her ne kadar iki ülke arasında ticaret meselesi desek de olay o kadar basite alınacak gibi değil. 

Büyüme dediğimiz kavram aynı zamanda küresel ölçekte dünya ticaret hacmini belirleyen en önemli parametre.

Daha önceki yazılarımda bahsetmiştim. 2019 yılında dış ticaret istatistikleri iki farklı yönteme göre açıklanmaya başlamıştı.

Bugünkü yazımda, 2019 yılında dış ticaret bağlamında konuşulan veya resmi olarak karara bağlanan bazı konuları kısaca hatırlatmaya çalışacağım. 

Bugün itibariyle, ilk yazımı paylaştığım bu köşemde, sizlerle her pazartesi beraber olacağız.