Benim denemelerim; Benim aklımdan geçenler. Yazdıklarım, deneme yazsam nasıl olur acaba dediklerim.
Deneme yazmak için mi yazılır, yoksa yazdıklarına sonradan birisi ‘bunlar deneme’ dediği için mi deneme yazmış olursun. Aslında uzun uzun yazmak istiyorsun de soluğun yetmediği için mi kısa kesiyorsun, bilgin, görüşün, ufkun yetmediği için mi? Yoksa denemelerin, kısa kısa notların mı?
İnsan bazen uzun uzun yazmak istemez, uzun uzun düşündüğü, düşüncelere daldığı halde.
Ne kadar kısa yazarsam o kadar uzun oluyordu okuması, anlaması.
Montaigne denemeler ‘Essais’ mi yazmış, yoksa kısa kısa yazdıklarına sonradan denemeler mi denmiş. Denemeler kavramı doğru bir çeviri mi? Denemeler, düşünce deneyleri anlamında mı söylenmiş? ‘Son biçimine ulaşmamış taslaklar!’ ‘Esas yazacaklarının esası.’
Montain’in Bordo belediye başkanı olduğunu biliyor muydunuz? Yani o bir siyasetçi, yerel yönetici. Şatoda doğdu, şatoda öldü. Platon ve Sokrates okudu, etkilendi, yazdı. “İnsanlar zır deli, daha bir tırtılı nasıl yaratacaklarını bilmezken binlerce tanrı yaratmışlar.”
Bertrand Russel denemeler’ine sorgulayan rolü vermiş.
Neden Mevlana Celaleddin-i Rumi eserlerini Farsça yazmış, söylemiş. Neden Mevlana’nın eserlerinden sadece Mesnevi Türkçe’ye çevrilmiş, neden diğer eserleri Türkçeye çevrilmiyor? Merak etmiyor musunuz?
Mevlana mı Yunus Emre mi? Hallacı Mansur’u, Ömer Hayyam’ı nereye koyacağız? Neden hâlâ insanlar bu düşünürlerin sözlerinden dolayı yargılanıyorlar? Nazım Hikmet’in ‘Ben de senin müridinim Ya Mevlana’ şiirini okuduğunuzda içinizdeki hissi yazıya, kelimelere, söze döktünüz mü, yüzünüzdeki sevimli edayı hafif kırmızıya dönüşürken yanaklarınızın ısındığını hissettiniz mi, bir insanın içindeki sonsuz yolculuğuna siz de iştirak ettiniz mi?
Sebahattin Ali’nin Melâmi olduğunu öğrendiğinizde Kadiriliği öğrenme, Maturidiliği öğrenme, hadislerin derinliğine dalarken Baghaki’ye ulaştınız mı?
Mustafa Kemal’in Şişli’de Samsun’a gitmek üzere evden ayrılırken Libya Derne’den Sunusi’yi neden hatırladı acaba? Mustafa Kemal evden ayrılmadan evvel kapıyı çalan çocuğu görünce neden gülümsedi? Çocuk ‘benden haber almadan evden çıkmayın’ dedi. Çocuk haber verdi ve evden çıkıldı. Çocuk Mustafa Kemal’e bakarak ‘Başaracaksınız’ dedi. Mustafa Kemal ‘Çocuk, başardığımızda bunu sana adayacağım!”
Boğaz’da Kız Kulesi yakınında bekleyen gemiye-Bandırma- varana kadar yolu temizleyen gizli Mustafa Kemal sevdalıları kimlerdi?
23 Nisan 1920 de Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulduğunda ve daha sonra bunun bayram ilan edilişinin ve bu bayramın çocuklara armağanının anlamını biliyor muydunuz?
Edebiyata öykücülükle başlayan, şairlikle devam eden Murathan Mungan’ın (Çağlar Horasanlı) artık bir deneme yazarı olduğunu, son eserlerinin önce roman sonra deneme tadında olduğunu fark edenlerden misiniz?
İlkelerinizi yerseniz, ilkeleriniz de sizi yer! Korkaklık insana özgüdür. Korkarsınız ama ilkelisinizdir de. İlkelerinize kıymayın.
Her hatırda biraz zor ögesi olmazsa hatırın hatırlığı kalmaz. Hatırı hatır yapan zor’dur. Hatırın duygusallığı, şerbetidir.
İki şairin birbirine verdiği atışma-deyişme ayak- uyağın bir nakaratı olmak istemenin aşkın kendisi olmak ile ilişkisine dair düşüm var.
Sizi şaşırtacak sizle ilgili 10 gerçeği bilmek ister misiniz? Diye sorulduğunda aklınıza ilk önce sizi şaşırtacak bir gerçek var mı sorusu geliyor mu? Sizin bilmediğiniz sizin gerçeğiniz ne olabilir? Mesela ‘sizi şaşırtacak Angelina Jolie hakkında 10 bilinmeyen gerçek’ desem hemen ilgilenirsiniz. Kendi gerçekliğinden kaçıp başkalarının gerçekliğine sığınanlardan mısınız?
Günlük hay huy içinde kaybolup gittikten sonra geriye şöyle bir baktığımda gördüğüm, geçmişimdeki hay huylarım benim yaşadıklarımmış, benim yaşam eserimmiş.
İnsan ve hayvan ilişkilerinde farklılık tanımlarında geldiğimiz nokta ne oldu acaba? Düşünen hayvan, konuşan hayvan, örgütlü hayvan, inanan hayvan, hayvan değil insan… kendi neslini yok etmek üzere olan…
* * *
Ne kadar kısa yazarsam o kadar uzun oluyordu okuması, anlaması.
Yorum yazarak Gazete Yenigün Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Gazete Yenigün hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Gazete Yenigün editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Gazete Yenigün değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Gazete Yenigün Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Gazete Yenigün hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Gazete Yenigün editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Gazete Yenigün değil haberi geçen ajanstır.